แพลตฟอร์ม คืออะไรกันแน่? ทำไมพูดถึงกันบ่อยจัง ยุคนี้ใครไม่รู้ ต้องรู้แล้ว!

แพลตฟอร์ม คืออะไร?

คำว่า “แพลตฟอร์ม” ครอบคลุมความหมายและการใช้งานที่หลากหลาย โดยหลักแล้ว แพลตฟอร์มหมายถึงรากฐานหรือกรอบการทำงานที่อำนวยความสะดวกในการโต้ตอบ ธุรกรรม หรือการแลกเปลี่ยนสินค้า บริการ หรือข้อมูล แพลตฟอร์มทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมโยงผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่แตกต่างกันและเปิดใช้งานการทำงานร่วมกัน มีโครงสร้างที่รองรับฟังก์ชันและบริการต่างๆ โดยมักอาศัยเทคโนโลยีเพื่อให้เกิดการโต้ตอบที่ราบรื่นในบริบททางด้านไอที เรามักได้ยินคำว่า “Computer Platform” ซึ่งโดยทั่วไป จะหมายถึงระบบปฏิบัติการ และฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ อาทิ แล็ปท็อปสมัยใหม่ที่ใช้ Windows เป็นระบบปฏิบัติการ คอมพิวเตอร์ Apple ที่ใช้ระบบปฏิบัติการ Mac OS X เป็นต้น นอกจากนี้ ในบริบทของเทคโนโลยี เดิมที “แพลตฟอร์ม” จะหมายถึงรากฐานที่สนับสนุนซอฟต์แวร์ มันถูกบรรจุอยู่ในพจนานุกรมภาษาอังกฤษของอ็อกซ์ฟอร์ด ในปี 1987 ซึ่งมีการระบุว่าเป็นคำนามที่หมายถึง “สถาปัตยกรรมระบบมาตรฐาน เครื่องและ/หรือระบบปฏิบัติการ ซึ่งถือเป็นพื้นฐานในการรันแอปพลิเคชั่นซอฟต์แวร์ หากแต่คำว่า Platform ที่พวกเราหรือคนส่วนใหญ่ได้ยินในยุคนี้ มักอยู่ในบริบทของแอปพลิเคชัน ต่างๆ ที่อำนวยความสะดวกในการใช้งานเพื่อฃเชื่อมต่อกับโลกดิจิทัลของผู้คน ซึ่ง Gartner ตั้งข้อสังเกตว่าในบริบทของธุรกิจสมัยใหม่ Platform มักหมายถึงเครื่องมือที่มีความสามารถด้านธุรกิจ หรือเทคโนโลยีที่หลากหลาย เช่น แพลตฟอร์มการตลาดดิจิทัล หมายถึง โซลูชันที่สนับสนุนฟังก์ชันต่างๆ ภายในขอบเขตของการตลาดทางอินเทอร์เน็ต เป็นต้นและเมื่อลองเปิดไปดูความหมายตามพจนานุกรมล่าสุดแล้ว Platform จะหมายถึง สิ่งที่ทำหน้าที่เสมือนแท่น นั่งร้าน หรือ ชานชาลา เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมต่างๆ สามารถเชื่องโยง หรือก้าวกระโดดไปสู่โอกาสทางธุรกิจผ่านการมี ระบบนิเวศน์ (Ecosystem) ที่เอื้ออำนวยในการปฏิบัติการต่างๆ ซึ่งทำให้เกิดความร่วมมือ หรือแบ่งปันผลประโยชน์ร่วมกันโดยไม่จำเป็นต้องมีการผูกมัดในระยะยาว กล่าวคือ มันเป็นสิ่งที่ใช้เรียกได้ ทั้ง Platform คอมพิวเตอร์ Platform ซอฟแวร์ Platform แอปพลิเคชัน  หรือ Platform การตลาดดิจิทัล และ อื่นๆ อีกมากมาย

นอกจากนี้ เราอาจสังเกตได้ว่า โซเชียลมีเดียต่างๆ อาทิ  Facebook, X(Twitter) และ Instagram ล้วนไม่นิยมถูกเรียกสรรพนามแทนด้วยคำว่า “โซเชียลเน็ตเวิร์ก” อีกต่อไปแล้ว เพราะทุกวันนี้ สิ่งเหล่านี้ ได้ถูกเรียกแทนว่า “แพลตฟอร์มออนไลน์”  อย่างแพร่หลายเป็นที่เรียบร้อย สอดคล้องกับที่ศาสตราจารย์ด้านการสื่อสารของมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์ และนักวิจัยของ Microsoft  Tarleton L. Gillespie ซึ่งเขียนไว้ในบทความปี 2010 ชื่อ “The Politics of ‘Platforms'” ว่าสิ่งนี้สามารถมีความหมายที่เป็นไปได้มากมาย ซึ่งผู้ฟังหรือผู้พูดอาจมองข้ามความแตกต่างไป  Adrian Bridgwater นักข่าวอิสระด้านเทคโนโลยี เขียนไว้ในนิตยสาร Forbes ในปี 2015 ว่าแพลตฟอร์มเป็น “อะไรก็ได้ที่คุณสร้างได้’ รวมถึงซอฟต์แวร์ ตามมาตรฐานนี้ซอฟต์แวร์จึงสามารถทำหน้าที่เป็นแพลตฟอร์มได้ ตราบใดที่มี “โครงสร้างไอที  ในทำนองเดียวกัน ในปี 2019 Cynthia Beath นักเศรษฐศาสตร์และศาสตราจารย์ชาวอเมริกัน ได้อธิบายความหมายของ แพลตฟอร์ม ว่าเป็น “ที่เก็บข้อมูลของส่วนประกอบทางธุรกิจ  รวมถึง ข้อมูลและโครงสร้างพื้นฐานที่ใช้ในการกำหนดค่าข้อเสนอดิจิทัลอย่างรวดเร็ว” กล่าวอีกนัยหนึ่ง คือ เมื่อใดก็ตามที่องค์กรต่างๆ สร้างแอปพลิเคชันที่สามารถเชื่อมต่อถึงกันหลายตัวได้ สิ่งนั้นจะถูกเรียกว่าเป็น แพลตฟอร์ม นั่นเอง

ความสำคัญของ Platform

ในโลกปัจจุบันที่เชื่อมต่อถึงกัน แพลตฟอร์มกลายเป็นแรงผลักดันที่อยู่เบื้องหลังการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของอุตสาหกรรมต่างๆ และวิธีที่เราใช้ชีวิต ทำงาน และเชื่อมต่อระหว่างกัน ระบบนิเวศดิจิทัลเหล่านี้ได้ปฏิวัติวิธีการดำเนินธุรกิจ ทำให้พวกเขาขยายขนาดอย่างไม่เคยมีมาก่อน ส่งเสริมนวัตกรรม และปรับโฉมเศรษฐกิจทั้งหมด ตั้งแต่ยักษ์ใหญ่ด้านโซเชียลมีเดียอย่าง Facebook และ X(Twitter) ไปจนถึงยักษ์ใหญ่ด้านอีคอมเมิร์ซอย่าง Amazon และ Alibaba แพลตฟอร์มต่างๆ ได้กลายเป็นรากฐานที่สำคัญของยุคดิจิทัลความสำคัญของแพลตฟอร์มนั้นมีมากมายจนอาจเกินบรรยาย ด้วยการเปลี่ยนรูปแบบธุรกิจแบบดั้งเดิม พลิกโฉมอุตสาหกรรม และก่อให้เกิดกระบวนทัศน์ใหม่ของการสร้างมูลค่ากรอบการทำงานแบบไดนามิกและหลากหลายเหล่านี้ ได้จัดเตรียมพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์สำหรับการทำงานร่วมกัน การแบ่งปันความรู้ และการลงทุนของผู้ประกอบการ ยกระดับสนามแข่งขันสำหรับธุรกิจทุกขนาดและเสริมศักยภาพให้กับบุคคลด้วยโอกาสใหม่ ๆ อีกมากมายหัวใจหลัก คือ แพลตฟอร์มทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยความสะดวก เชื่อมต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่หลากหลาย รวมถึงผู้ใช้ ผู้ผลิต และนักพัฒนา เพื่อสร้างคุณค่าผ่านการโต้ตอบและการแลกเปลี่ยนด้วยการใช้ประโยชน์จากผลกระทบของเครือข่าย แพลตฟอร์มมีความสามารถในการเพิ่มคุณค่าของตนแบบทวีคูณเมื่อมีผู้เข้าร่วมเข้าร่วมมากขึ้น ซึ่งนำไปสู่วงจรการเติบโตที่ดี ศักยภาพในการเติบโตแบบทวีคูณนี้ได้กระตุ้นให้เกิดการเติบโตของธุรกิจที่ใช้แพลตฟอร์ม ซึ่งสร้างโอกาสที่เหนือชั้นสำหรับนวัตกรรมและการขยายตัวทางเศรษฐกิจ

ลักษณะเฉพาะอย่างหนึ่งของแพลตฟอร์มคือความสามารถในการควบคุมพลังของข้อมูล ด้วยอัลกอริธึมที่ซับซ้อนและการวิเคราะห์ข้อมูล แพลตฟอร์มสามารถรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมหาศาล ให้ข้อมูลเชิงลึกที่มีค่าเกี่ยวกับพฤติกรรมผู้บริโภค แนวโน้มตลาด และความชอบแนวทางที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลนี้ช่วยให้แพลตฟอร์มสามารถมอบประสบการณ์ส่วนบุคคล โฆษณาที่ตรงเป้าหมาย และโซลูชันที่ปรับให้เหมาะกับแต่ละบุคคล เพิ่มการมีส่วนร่วมและความพึงพอใจของผู้ใช้ยิ่งไปกว่านั้น แพลตฟอร์มได้ปฏิวัติแนวคิดของการเป็นเจ้าของ โดยเปลี่ยนจุดสนใจจากการเป็นเจ้าของสินทรัพย์ที่จับต้องได้ไปสู่การเข้าถึงบริการและทรัพยากรตามความต้องการ

การเพิ่มขึ้นของเศรษฐกิจการแบ่งปันเป็นตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลงนี้โดยแพลตฟอร์มอย่าง Airbnb และ Uber เชื่อมโยงบุคคลเข้ากับทรัพยากรที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ เช่น ห้องสำรองและยานพาหนะที่ไม่ได้ใช้งาน สร้างแหล่งรายได้ใหม่และส่งเสริมการจัดสรรทรัพยากรอย่างยั่งยืนแพลตฟอร์มยังทำให้การเข้าถึงข้อมูลและความรู้เป็นประชาธิปไตย หรือแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์อย่าง Coursera และ Khan Academy ได้เปิดช่องทางสำหรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต ทำให้ผู้คนทั่วโลกสามารถเข้าถึงการศึกษาได้ในทำนองเดียวกัน แพลตฟอร์มการแชร์เนื้อหาอย่าง YouTube และ Medium ได้ให้เสียงแก่ครีเอเตอร์และผู้มีอิทธิพล ช่วยให้พวกเขาแบ่งปันแนวคิดและเข้าถึงผู้ชมทั่วโลก อย่างไรก็ตาม การครอบงำที่เพิ่มขึ้นของแพลตฟอร์มทำให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับปัญหาความเป็นส่วนตัวของข้อมูล ความปลอดภัยในโลกไซเบอร์ และแนวปฏิบัติที่ผูกขาด การสร้างสมดุลระหว่างนวัตกรรมและกฎระเบียบเป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้แน่ใจว่าแพลตฟอร์มทำงานอย่างยุติธรรม โปร่งใส และตรวจสอบได้ในขณะที่เราสำรวจภูมิทัศน์ทางดิจิทัลการเข้าใจถึงความสำคัญของแพลตฟอร์มกลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับธุรกิจ ผู้กำหนดนโยบาย และบุคคลทั่วไปการเปิดรับศักยภาพของแพลตฟอร์มสามารถขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจ ส่งเสริมนวัตกรรม และส่งเสริมการมีส่วนร่วม

ด้วยการใช้ประโยชน์จากพลังของแพลตฟอร์ม เรามีโอกาสที่จะกำหนดอนาคตที่เชื่อมโยงถึงกัน มีประสิทธิภาพ และเท่าเทียมกันมากขึ้นต่อไปเราจะเจาะลึกลงไปถึงความสำคัญของแพลตฟอร์ม สำรวจผลกระทบการเปลี่ยนแปลงต่อภาคส่วนต่าง ๆ รวมถึงความท้าทายและโอกาสที่พวกเขานำเสนอ เราจะตรวจสอบว่าแพลตฟอร์มได้เปลี่ยนโฉมหน้าอุตสาหกรรม ส่งเสริมปัจเจกชน และขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างไร นอกจากนี้ เราจะหารือเกี่ยวกับบทบาทการพัฒนาของแพลตฟอร์มในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและผลกระทบต่อธุรกิจ สังคม และเศรษฐกิจโลก

1. ผลกระทบทางเศรษฐกิจ

แพลตฟอร์มมีความหมายทางเศรษฐกิจที่สำคัญ สร้างตลาดใหม่ รูปแบบธุรกิจ และโอกาส ช่วยให้ผู้ประกอบการและธุรกิจขนาดเล็กสามารถเข้าถึงผู้ชมทั่วโลก พลิกโฉมอุตสาหกรรมดั้งเดิม และส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตาม พวกเขายังแสดงความกังวลเกี่ยวกับการกระจุกตัวของตลาด การแข่งขัน และการปฏิบัติด้านแรงงาน แพลตฟอร์มดิจิทัลมีส่วนสนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจโดยการสร้างอุตสาหกรรม งาน และโมเดลธุรกิจใหม่ และยังให้โอกาสในการเป็นผู้ประกอบการและนวัตกรรมอีกด้วย

2. อิทธิพลทางสังคมและวัฒนธรรม

แพลตฟอร์มได้เปลี่ยนรูปแบบปฏิสัมพันธ์ทางสังคม บรรทัดฐานทางวัฒนธรรม และภูมิทัศน์ทางการเมือง พวกเขากลายเป็นช่องทางสำคัญสำหรับการสื่อสาร การแบ่งปันข้อมูล และการเคลื่อนไหว อย่างไรก็ตาม แพลตฟอร์มยังเผชิญกับความท้าทายเกี่ยวกับความเป็นส่วนตัว ข่าวปลอม การล่วงละเมิดทางออนไลน์ และผลกระทบของอัลกอริทึมต่อพฤติกรรมของผู้ใช้

3. ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี

แพลตฟอร์มได้กระตุ้นความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีโดยสนับสนุนการทำงานร่วมกัน การแบ่งปันความรู้ และนวัตกรรมแบบเปิด พวกเขาให้เครื่องมือ ข้อมูล และโครงสร้างพื้นฐานแก่นักพัฒนา นักวิจัย และผู้ประกอบการเพื่อสร้างและทดลองเทคโนโลยีใหม่ๆ แพลตฟอร์มยังอำนวยความสะดวกในการรวมเทคโนโลยีที่เกิดขึ้นใหม่ เช่น ปัญญาประดิษฐ์ บล็อกเชน และอินเทอร์เน็ตในทุกสิ่ง

4. การเชื่อมต่อ

แพลตฟอร์มดิจิทัลอำนวยความสะดวกในการเชื่อมต่อและการสื่อสารในระดับโลก แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เช่น Facebook, Twitter และ Instagram เชื่อมโยงผู้คนจากส่วนต่างๆ ของโลก ช่วยให้พวกเขาสามารถแบ่งปันความคิด แนวคิด และประสบการณ์แบบเรียลไทม์

5. การเข้าถึงข้อมูล

แพลตฟอร์มเช่น Google, Wikipedia และ YouTube ช่วยให้สามารถเข้าถึงข้อมูลและความรู้มากมายได้ทันที พวกเขามีข้อมูลที่เป็นประชาธิปไตยโดยทำให้ทุกคนที่มีการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตสามารถเข้าถึงได้

6. ข้อมูลและการวิเคราะห์

แพลตฟอร์มดิจิทัล รวบรวมข้อมูลจำนวนมหาศาลเกี่ยวกับพฤติกรรมของผู้ใช้ ซึ่งสามารถวิเคราะห์เพื่อรับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับความชอบของผู้บริโภค แนวโน้ม และการเปลี่ยนแปลงของตลาด แนวทางที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลนี้มีคุณค่าอย่างยิ่งสำหรับธุรกิจและผู้กำหนดนโยบาย

7. การปรับเปลี่ยนเฉพาะบุคคล

แพลตฟอร์มดิจิทัลจำนวนมากใช้ข้อมูลและอัลกอริธึมเพื่อปรับแต่งประสบการณ์ผู้ใช้ การปรับแต่งส่วนบุคคลนี้ช่วยเพิ่มความพึงพอใจและการมีส่วนร่วมของผู้ใช้โดยการนำเสนอเนื้อหา ผลิตภัณฑ์ และบริการที่ปรับให้เหมาะกับความต้องการของแต่ละบุคคลโดยสรุปอล้ว แพลตฟอร์มดิจิทัลต่างๆ ถือเป็นหัวใจสำคัญของยุคดิจิทัล ซึ่งอำนวยความสะดวกในการเชื่อมต่อ การเข้าถึงข้อมูล การค้าขาย การทำงานร่วมกัน และนวัตกรรม อิทธิพลของพวกเขาขยายไปทั่วภาคส่วนต่างๆ ของสังคม ตั้งแต่การสื่อสารและความบันเทิง ไปจนถึงธุรกิจและการศึกษา ทำให้สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในโลกที่เชื่อมโยงถึงกันในปัจจุบัน