เข้าใจ Dupe Culture ในพฤติกรรมการช้อปของ Gen Z เมื่อของดี ไม่จำเป็นต้องแพง

พฤติกรรมของ Gen Z มีความพิเศษและแตกต่างจากก่อน ๆ อย่างเห็นได้ชัด ไม่ว่าจะเป็นค่านิยม ไลฟ์สไตล์ หรือวิธีคิดในเรื่องการเงินและการใช้ชีวิต ทำให้การเกิดขึ้นของ Dupe ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นผลลัพธ์ที่สอดคล้องกับวิธีคิดของพวกเขาอย่างแท้จริง ต่อไปนี้คือเหตุผลสำคัญที่ทำให้ Gen Z หลงใหลและโอบรับวัฒนธรรม Dupe อย่างกว้างขวางครับ

1. มุมมองต่อแบรนด์หรูที่เปลี่ยนไป

ในอดีต การครอบครองสินค้าราคาแพง เช่น กระเป๋าแบรนด์เนมหรือรองเท้ารุ่นลิมิเต็ด ถือเป็นเครื่องหมายแสดงถึงความสำเร็จและสถานะทางสังคม แต่สำหรับ Gen Z การบริโภคไม่ได้หมายถึงการโชว์ฐานะอีกต่อไป เพราะพวกเขามีความเชื่อว่า “การเป็นตัวเอง” สำคัญกว่าการครอบครองโลโก้หรูแทนที่จะลงทุนหลายหมื่นบาทเพื่อซื้อกระเป๋าใบเดียว Gen Z เลือกที่จะมีหลายใบที่เป็น Dupe แต่สามารถสลับใช้ได้ตามโอกาสและสไตล์การแต่งตัว พวกเขาไม่ได้รู้สึกว่าการไม่ถือของแท้ทำให้คุณค่าน้อยลง แต่กลับมองว่าเป็นการตัดสินใจที่ฉลาดและเข้ากับยุคสมัยมากกว่า ของแพงจึงไม่ได้เป็นคำตอบที่ดีที่สุดเสมอไป แต่การเลือกของที่ “สะท้อนตัวตน ใช้งานได้จริง และเข้าถึงได้” ต่างหากที่สำคัญ

2. ความฉลาดเรื่องการเงิน

Gen Z เติบโตขึ้นในยุคที่เศรษฐกิจโลกเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน ตั้งแต่ภาวะเงินเฟ้อ การแข่งขันทางการศึกษา ไปจนถึงการเริ่มต้นทำงานที่เต็มไปด้วยความท้าทาย ทำให้พวกเขาซึมซับการใช้เงินอย่างมีสติและคำนึงถึงความคุ้มค่าเป็นหลัก พวกเขาไม่อยากเป็นหนี้หรือทุ่มงบไปกับสิ่งที่ไม่ได้สร้างคุณค่าในระยะยาวการเลือกซื้อ Dupe จึงไม่ใช่แค่เรื่องราคาถูก แต่เป็นการตัดสินใจที่สะท้อนความฉลาดทางการเงิน (Financial Literacy) ตัวอย่างเช่น การเลือกซื้อสกินแคร์ราคาหลักร้อยที่มีสารสกัดเหมือนแบรนด์หรูหลักพัน หรือการเลือกหูฟังไร้สายที่ฟังก์ชันใกล้เคียง AirPods แต่ราคาถูกกว่าหลายเท่า สิ่งเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่า Gen Z ให้ความสำคัญกับ Value for Money มากกว่าการซื้อเพื่อภาพลักษณ์

3. พลังของโซเชียลมีเดีย

หนึ่งในปัจจัยที่ขับเคลื่อนวัฒนธรรม Dupe อย่างมหาศาลคือพลังของแพลตฟอร์มโซเชียล โดยเฉพาะ TikTok ที่ทำให้ทุกคนสามารถสร้างคอนเทนต์รีวิวแบบสั้น ๆ และเข้าถึงผู้คนนับล้านได้ในเวลาอันรวดเร็ว แฮชแท็ก #dupe มีการเข้าชมหลายพันล้านครั้ง และแต่ละคลิปที่นำเสนอการเปรียบเทียบ “ของแพง vs. ของถูก” มักจะไวรัลในเวลาไม่นานอินฟลูเอนเซอร์หรือแม้กระทั่งผู้ใช้งานทั่วไปต่างก็ชอบแชร์การค้นพบ Dupe เช่น “เจอลิปหลักร้อยที่เหมือน Dior เลย!” หรือ “นี่คือแก้วน้ำ Dupe ของ Stanley ที่คุ้มสุด ๆ” สิ่งนี้ไม่เพียงสร้างการพูดถึงอย่างแพร่หลาย แต่ยังปลูกฝังแนวคิดให้ผู้บริโภครุ่นใหม่มองว่า การซื้อของที่คุ้มค่าไม่ใช่เรื่องน่าอาย ตรงกันข้ามกลับเป็นเรื่องที่น่าภูมิใจและน่าแชร์ต่อ

4. การให้คุณค่ากับ Authenticity

สิ่งที่โดดเด่นใน Gen Z คือความจริงใจและโปร่งใส พวกเขาไม่ได้ชื่นชมการใช้ของแพงเพื่อสร้างภาพลักษณ์หรูหราเท่านั้น แต่ให้ความสำคัญกับการเลือกสิ่งที่ตรงกับความต้องการจริง ๆ และเหมาะสมกับชีวิตตนเองมากกว่า การเลือกซื้อ Dupe จึงกลายเป็นการประกาศตัวตนอย่างหนึ่งว่า “ฉันไม่จำเป็นต้องเสียเงินเพื่อซื้อแบรนด์ แต่ฉันเลือกสิ่งที่เหมาะกับฉันและใช้แล้วโอเคจริง ๆ”

ความคิดนี้สะท้อนความเปลี่ยนแปลงเชิงวัฒนธรรมอย่างชัดเจน เพราะจากเดิมที่การบริโภคของแพงถูกมองว่าเป็นความภูมิใจ ปัจจุบัน Gen Z มองว่าความภูมิใจที่แท้จริงคือ การเลือกที่ฉลาดและซื่อสัตย์ต่อตัวเอง ซึ่งกระแส Dupe ก็ตอบโจทย์สิ่งนี้ได้อย่างสมบูรณ์มาถึงตรงนี้ เราจะเห็นว่าพฤติกรรมของ Gen Z มองว่า “คุณค่าที่แท้จริง” ไม่ได้ขึ้นอยู่กับราคา แต่ขึ้นอยู่กับสิ่งที่สินค้านั้นมอบให้ เช่น คุณภาพ การใช้งาน และความเข้ากับสไตล์ส่วนตัว

แม้ว่าวัฒนธรรม Dupe อาจสนับสนุนการบริโภคแบบมากเกินไป (Overconsumption) เพราะราคาถูก แต่ในอีกด้านหนึ่งก็ช่วยลดแรงกดดันให้คนไม่ต้องดิ้นรนซื้อของแพงเพื่อรักษาภาพลักษณ์ สิ่งนี้ทำให้การแสดงออกด้านแฟชั่นและบิวตี้ไม่จำกัดอยู่เฉพาะคนที่มีฐานะ เพราะทุกคนสามารถมี “ลุคที่ใกล้เคียง” กันได้ในราคาที่เข้าถึงได้

ก่อนจะเจาะลึกลงไปว่าวัฒนธรรม Dupe นั้นแพร่หลายอยู่ในวงการไหนบ้าง สิ่งที่น่าทึ่งคือปรากฏการณ์นี้ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงสินค้าประเภทเดียว แต่กระจายตัวแทบทุกแวดวงที่เกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตของคนรุ่นใหม่ ตั้งแต่การแต่งหน้า การแต่งตัว ไปจนถึงแกดเจ็ตและไลฟ์สไตล์ เพราะที่ใดมี “ของแพง” ที่ถูกยกให้เป็นมาตรฐาน ที่นั่นก็มักจะมี “Dupe” เกิดขึ้นตามมาเสมอ เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้บริโภคเข้าถึงสิ่งที่ใกล้เคียงได้ในราคาย่อมเยา

และหากจะพูดถึงพื้นที่ที่วัฒนธรรม Dupe เติบโตเร็วที่สุดและชัดเจนที่สุด คงหนีไม่พ้น วงการบิวตี้ เนื่องจากเครื่องสำอางและสกินแคร์เป็นสินค้าที่มีความหลากหลายสูง ทั้งแบรนด์หรูที่ราคาแรง และแบรนด์ Drugstore ที่เข้าถึงได้ง่าย ทำให้การเปรียบเทียบ “ของแพง vs. ของถูก” เป็นคอนเทนต์ที่ผู้คนให้ความสนใจอย่างมหาศาล โดยเฉพาะในหมู่ Gen Z ที่ชอบทดลองและเปิดใจยอมรับแบรนด์ใหม่ ๆ อยู่เสมอ

1. บิวตี้

โลกแห่งความงามถือเป็นสมรภูมิหลักของ Dupe เพราะสินค้าประเภทเครื่องสำอางและสกินแคร์มักมีราคาที่หลากหลาย ตั้งแต่หลักร้อยไปจนถึงหลักหลายพันบาท แต่สิ่งที่ Gen Z ค้นพบคือ ราคาไม่ได้เป็นตัวชี้วัดคุณภาพเสมอไป

• รองพื้น & ลิปสติก : หลายครั้งแบรนด์ Drugstore อย่าง Maybelline, e.l.f. หรือ Essence กลับถูกยกย่องว่าเป็น Dupe ของสินค้าไฮเอนด์ เช่น Fenty Beauty, Dior หรือ Charlotte Tilbury ทั้งในเรื่องเฉดสี ความติดทน และฟินิชลุคที่ได้ โดยเฉพาะลิปสติกและรองพื้น ซึ่งถูกเปรียบเทียบกันในคอนเทนต์รีวิวจำนวนมากตัวอย่างเช่น ลิปกลอสของ e.l.f. ที่ถูกขนานนามว่าเป็น Dupe ของ Dior Addict Lip Glow Oil เพราะให้ความชุ่มชื้น เงางาม และโทนสีใกล้เคียง แต่ราคาต่างกันเกิน 5 เท่า
• รีวิวบน TikTok : หนึ่งในพลังขับเคลื่อน Dupe ของบิวตี้คือคอนเทนต์แนว “This is a dupe for…” ที่อินฟลูเอนเซอร์และ Beauty Blogger สร้างขึ้น การนำสินค้าสองชิ้นมาเปรียบเทียบให้เห็นผลลัพธ์แบบ Before & After ทำให้ผู้ชมรู้สึกมั่นใจว่า “ของถูกก็เวิร์กเหมือนกัน” ส่งผลให้สินค้าถูกรีวิวกลายเป็นไวรัล ยอดขายพุ่งในเวลาไม่นาน

2. แฟชั่น

แฟชั่นเป็นอีกพื้นที่ที่ Dupe เบ่งบาน เพราะการครอบครองเสื้อผ้า กระเป๋า หรือรองเท้าของแบรนด์หรูอาจเกินกำลังของ Gen Z แต่พวกเขาไม่จำเป็นต้องตามกระแสแบบเสียเงินเกินตัว

• แบรนด์ Fast Fashion : แบรนด์อย่าง Zara, H&M, Shein หรือแม้แต่แบรนด์ออนไลน์เล็ก ๆ ต่างหยิบเอาสไตล์จากรันเวย์แบรนด์หรู เช่น Chanel, Prada, Gucci มาปรับให้เป็นเวอร์ชันที่คนทั่วไปเข้าถึงได้ในราคาไม่กี่ร้อยถึงพันต้น ๆ ผลลัพธ์คือเสื้อผ้าที่ “ให้ฟีลเดียวกัน” แต่ไม่ผิดกฎหมาย เพราะไม่ได้ลอกโลโก้หรือรายละเอียดการออกแบบที่เป็นเครื่องหมายการค้าโดยตรง
• กระเป๋าและรองเท้า : ไอเทมอย่างกระเป๋าทรงโบว์ของ Miu Miu หรือรองเท้าแตะหรูจาก Hermes มักถูกทำออกมาเป็น Dupe โดยแบรนด์ Fast Fashion ที่ตั้งใจผลิตให้ใกล้เคียงที่สุด แต่ใช้วัสดุที่ราคาถูกกว่า ผู้บริโภคจึงสามารถ “ตามเทรนด์” ได้โดยไม่ต้องจ่ายหลักหมื่นหรือหลักแสน

3. ไลฟ์สไตล์ & แกดเจ็ต

ไม่ใช่แค่แฟชั่นหรือบิวตี้เท่านั้น Dupe ยังแทรกซึมเข้ามาในโลกของ แกดเจ็ตและไลฟ์สไตล์ ที่ Gen Z ใช้ในชีวิตประจำวัน

• หูฟังไร้สาย : AirPods ของ Apple อาจเป็นสัญลักษณ์แห่งเทคโนโลยีและสถานะ แต่ตลาดเต็มไปด้วยหูฟังไร้สายราคาหลักร้อยหรือพันต้น ๆ ที่ถูกยกให้เป็น Dupe เพราะมีฟังก์ชันพื้นฐานครบ เช่น Bluetooth 5.0, ระบบตัดเสียงรบกวน และคุณภาพเสียงที่ “ใกล้เคียงพอ” สำหรับการใช้งานทั่วไป โดยที่ราคาถูกกว่าเกือบสิบเท่า
• ขวดน้ำเก็บความเย็น : แบรนด์ดังอย่าง Yeti หรือ Stanley Cup สร้างกระแสฮิตทั่วโลกด้วยดีไซน์ที่สวยงามและคุณสมบัติการเก็บความเย็นยาวนาน แต่ขวดน้ำราคาหลักร้อยจากแบรนด์ทั่วไปกลับถูกเรียกว่าเป็น Dupe เพราะทำหน้าที่ได้แทบไม่ต่างกัน ทำให้ผู้บริโภครู้สึกว่าพวกเขา “ได้ของดีในราคาที่ไม่ต้องเจ็บตัวมาก”